Vai trò của chất liệu trong thiết kế bao bì sản phẩm

Trong thiết kế bao bì sản phẩm, chất liệu đóng vai trò quan trọng. Chọn chất liệu tốt và phù hợp giúp thiết kế ấn tượng và thể hiện chất lượng sản phẩm.

Chất liệu là gì?

Chất liệu là chất hoặc hợp chất được con người dùng để làm ra những sản phẩm khác. Xét về mặt hàng hoá thì chất liệu là hữu hình, tạo cho khách hàng cảm giác khi trực tiếp chạm vào được. Trên khía cạnh của mỹ thuật, chất liệu là một yếu tố của nghệ thuật tạo hình, thể hiện sự mềm mại, mượt mà, hay thô ráp, rắn rỏi… Khi quan sát bằng mắt, con người có thể tự nhận biết được xúc cảm, cảm giác do hiệu ứng của chất liệu hay việc tạo bề mặt chất mang lại, đó gọi là chất cảm.

“Chất cảm là cảm nhận về xúc giác đối với bề mặt những chất liệu” (1). Trong nghệ thuật thiết kế ứng dụng, nó được thể hiện qua cảm thụ thị giác liên quan tới những trải nghiệm sẵn có của con người về chất liệu khi quan sát một tác phẩm, đôi khi là xúc giác thông qua cảm giác trong lúc sờ, cầm, nắm… sự vật.

Vai trò của chất liệu trong thiết kế bao bì sản phẩm

Chất liệu có hai loại là chất liệu thực và chất liệu thị giác (chất liệu ảo). Chất liệu thực đề cập đến cảm giác xúc giác thực sự của con người khi nhìn thấy hoặc trực tiếp cảm thấy từ một vật có thật, như gỗ, đá, thủy tinh, kim loại, giấy… Chất liệu thị giác biểu hiện thông qua các hình thức mô phỏng, cách điệu và sáng tạo chất bằng nhiều hình thức, trên nhiều bề mặt vật liệu và kỹ thuật khác nhau.

>> Xem thêm: Tại sao phải thiết kế bao bì chuyên nghiệp?

Trong lĩnh vực thiết kế bao bì sản phẩm, chất liệu mang thêm đặc tính sáng tạo và thẩm mỹ cao. Chất liệu bao bì sản phẩm cung cấp hình thức mới như thẩm mỹ, tạo vẻ đẹp cho lớp vỏ của sản phẩm bằng các yếu tố của nghệ thuật tạo hình như chất liệu, cấu trúc, kiểu dáng, cách trình bày, hình ảnh, màu sắc, chữ… sao cho đạt được sự hài hòa về công năng và thẩm mỹ.

Tạo được sự thoải mái, tiện dụng, làm phong phú đời sống con người. Thiết kế bao bì còn nhằm mục đích truyền tải thông tin sản phẩm, kích thích tiêu thụ hàng hóa

Các loại chất liệu phổ biến

Thời xưa, vật liệu hay chất liệu để làm bao bì chỉ là da thú, giấy thô, lá cây, gốm sứ, thùng gỗ đơn thuần… hoặc được bọc gói một cách đơn giản. Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học, kỹ thuật và công nghệ đã cho ra đời hàng loạt chất liệu mới, thậm chí vẫn các chất liệu quen thuộc nhưng kỹ thuật chế tạo mới, cấu trúc mới đã tạo hiệu quả về công năng, thẩm mỹ cũng như về kinh tế, đáp ứng nhiều nhu cầu của con người.

Vật liệu thực của bao bì có nhiều loại phổ biến như giấy tráng kim, giấy mỹ thuật,giấy bìa cứng, bìa gợn sóng (carton sóng),…Bên cạnh đó, các chất liệu thủy tinh,thép hoặc thép tráng thiếc, nhôm,gốm, các loại plastic nhựa nhiệt dẻo,và màng ghép nhiều loại vật liệu (hay còn gọi là nilon) cũng được sử dụng rất nhiều…

>> Xem thêm: 5 Sự thật chưa được kể về thiết kế bao bì sản phẩm

Ngoài việc dùng chất liệu thực thì phương thức dùng các thủ pháp kỹ thuật để tạo chất liệu cũng rất được ưa chuộng, đó là chất liệu thị giác. Chất liệu thị giác là khái niệm đặc trưng thị giác của một bề mặt hoặc vật, tuy không có thực, là dạng chất liệu ảo nhưng cũng cho chúng ta cảm giác nhất định về chất liệu qua cách sắp xếp, bố cục của nhà thiết kế, qua cách diễn tả của nghệ sĩ. Chất liệu thị giác có thể thấy dưới ba hình thức: chất liệu mô phỏng, chất liệu cách điệu (hay ẩn dụ) và chất liệu sáng tạo.

Tính biểu cảm của chất liệu

Mỗi chất liệu thực như gỗ, đá, nhựa, ni lông, thủy tinh, kim loại… có những biểu cảm và thẩm mỹ khác nhau. Đồng thời các chất liệu thị giác, bằng cách sử dụng hình, mảng, nét, đường, chấm, màu sắc… hay các chất liệu mô phỏng, cách điệu, sáng tạo cũng có những yếu tố mang lại tính thẩm mỹ nhất định. Bên cạnh đó, việc phối chất, tạo chất dựa trên các biện pháp tương phản về màu sắc hoặc bề mặt sần, nhẵn của chất liệu, tính phản quang của chất cũng tạo nhiều hiệu ứng thị giác phong phú và bắt mắt.

Tùy thuộc vào tính chất vật lý, công năng, đối tượng sử dụng, tính kinh tế, thị trường tiêu thụ của sản phẩm, và yếu tố thân thiện với môi trường của chất liệu bao bì… mà nhà sản xuất và nhà thiết kế sẽ lựa chọn hoặc kết hợp chất liệu sao cho phù hợp. Trong quá trình thiết kế đồ họa, bao bì sản phẩm, vai trò của nhà thiết kế cũng được đánh giá cao bởi những ý tưởng sáng tạo, những kinh nghiệm, hiểu biết của họ trong việc lựa chọn, kết hợp, xử lý chất liệu sao cho vừa đạt hiệu quả thẩm mỹ mà vẫn đảm bảo các yêu cầu về an toàn, kinh tế…

Ngày nay, chất liệu vừa là thuộc tính, vừa là ngôn ngữ đặc trưng trong hình thức thẩm mỹ của thiết kế bao bì nhãn mác sản phẩm. Giá trị thẩm mỹ của chất liệu là mang lại xúc cảm cho mẫu thiết kế, mang lại sự hài hòa trong sự tương phản, tạo được điểm nhấn, gửi gắm các giá trị nghệ thuật, ý tưởng của các nhà thiết kế.

Ảnh: Dự án do Lebrand thực hiện